Có nơi giảm gần 50% đầu mối trường lớp
Bộ Giáo dục - Đào tạo (GD-ĐT) cho rằng việc tăng mạnh số lượng cơ sở giáo dục đang gây áp lực lên công tác quản trị, phân bổ nguồn lực, buộc các tỉnh phải tinh gọn trường lớp theo hướng tập trung, hiệu quả, tránh dàn trải.
Theo Bộ GD-ĐT, sau khi sáp nhập địa giới hành chính cấp tỉnh, quy mô và số lượng các cơ sở giáo dục trên mỗi địa bàn tỉnh tăng đáng kể. Thống kê, trung bình mỗi tỉnh có trên 1.000 cơ sở giáo dục công lập thuộc các cấp mầm non, phổ thông và giáo dục nghề nghiệp - GDTX, chưa kể hệ thống cơ sở tư thục, trung tâm giáo dục độc lập. Nhiều xã, phường mới hình thành có cùng lúc 2 hoặc 3 trường cùng cấp, dẫn đến chồng chéo đầu mối quản lý, phân tán học sinh và đội ngũ giáo viên.
Chính vì vậy, ngay sau khi hoàn tất sắp xếp chính quyền hai cấp, nhiều sở GD-ĐT đã khởi động quá trình rà soát mạng lưới trường lớp, tập trung gom các điểm trường nhỏ lẻ, đồng thời đầu tư xây dựng mới các trường tại khu dân cư có tốc độ đô thị hóa cao để đáp ứng nhu cầu học tập tập trung.
“Phụ huynh Trường Tiểu học Trung Phúc Cường 2 (Nghệ An) phản đối sáp nhập, lo ngại an toàn đi lại của con và cho rằng việc hợp nhất mang tính cơ học
Trong nhóm địa phương tiên phong, Quảng Ninh đang xây dựng đề án lớn về tinh gọn hệ thống giáo dục từ mầm non đến THPT. Bà Châu Hoài Thu, Phó giám đốc Sở GD-ĐT Quảng Ninh cho biết, hiện toàn tỉnh có 637 cơ sở giáo dục, bao gồm trường công lập, tư thục, trung tâm giáo dục thường xuyên, trường nghề và các trường đại học, cao đẳng, trung cấp. Theo phương án trình UBND tỉnh, số đầu mối trường và trung tâm sẽ giảm gần 50%, tức gần 300 đơn vị sẽ được hợp nhất.
Bà Thu nhấn mạnh: “Trong quá trình xây dựng phương án, chúng tôi tính toán kỹ lưỡng để không làm xáo trộn việc học của học sinh, không ai bị bỏ lại phía sau. Sau sáp nhập, hệ thống quản trị trường học sẽ được tinh gọn, thống nhất; công tác điều hành, kiểm tra, giám sát thuận lợi hơn, góp phần nâng cao hiệu quả quản trị và chất lượng giáo dục toàn tỉnh. Đồng thời, việc này cũng giúp điều tiết đội ngũ giáo viên hợp lý hơn, khắc phục tình trạng "thừa - thiếu cục bộ" giáo viên đang xảy ra ở nhiều địa phương".
Cùng xu hướng, Sở GD-ĐT Thanh Hóa cũng đưa ra phương án sắp xếp toàn diện từ mầm non đến đại học. Khác với nhiều địa phương chỉ tập trung vào khối phổ thông, Thanh Hóa rà soát 4 nhóm cơ sở giáo dục: giáo dục mầm non - phổ thông; các trung tâm giáo dục thường xuyên; các trường trung cấp - cao đẳng; và các trường đại học.
Với 16 xã biên giới, Thanh Hóa đề xuất xây dựng trường nội trú liên cấp tiểu học – trung học cơ sở, nhằm gộp hai cấp học vào một cơ sở, giúp học sinh được học tập tập trung, tiết kiệm đầu mối quản lý, đồng thời tạo điều kiện để đầu tư cơ sở vật chất đồng bộ. Các xã còn lại sẽ sáp nhập điểm trường lẻ không đạt chuẩn, hướng tới mô hình “mỗi xã một trường/một cấp học”. Ưu tiên giữ lại các điểm trường có cơ sở vật chất tốt, giao thông thuận lợi và dân cư tập trung.
Ở khối giáo dục nghề nghiệp, Thanh Hóa đề xuất chuyển đổi 23 trung tâm giáo dục thường xuyên thành 14 trường trung học nghề. Trường Cao đẳng Công nghiệp Thanh Hóa sẽ sáp nhập với Cao đẳng nghề Nghi Sơn. Với bậc đại học, tỉnh kiến nghị sáp nhập Trường Đại học Văn hóa, Thể thao và Du lịch vào Đại học Hồng Đức để hình thành trường đa lĩnh vực, tăng chất lượng đào tạo để đủ năng lực cạnh tranh và thu hút hợp tác quốc tế.
Đặt quyền lợi học sinh lên trước
Với các tỉnh miền núi phía Bắc, việc sáp nhập cơ sở giáo dục vẫn đặt ra như một nhu cầu bức thiết, đặc biệt là giảm các điểm trường lẻ để học sinh được học tập với điều kiện tương đương học sinh ở điểm chính. Trong bối cảnh triển khai Chương trình giáo dục phổ thông 2018, thiếu giáo viên tiếng Anh, tin học, nếu không dồn về điểm chính thì không thể bố trí giáo viên cắm bản để dạy các môn đặc thù.
Tại xã Mèo Vạc (Tuyên Quang), sau sáp nhập hành chính, xã có 13 trường với 217 lớp, gần 6.510 học sinh. Tuy nhiên, bước vào năm học mới, địa phương đối mặt đồng thời nhiều khó khăn: thiếu giáo viên, thiếu nhân viên y tế, bảo vệ; cơ sở vật chất xuống cấp, thiếu phòng bộ môn, nhà lưu trú, nước sạch.
Ông Phạm Văn Tú, Bí thư Đảng ủy xã Mèo Vạc, cho biết: “Xã đã tổ chức hội nghị với các trường nhằm lắng nghe và nghiên cứu, đề xuất giải pháp như dồn, xóa điểm trường lẻ, đưa học sinh về trường chính. Nếu dồn hết về một điểm trường tập trung mà không tính phương án hỗ trợ đi lại, bán trú, thì việc sắp xếp sẽ phản tác dụng”.
Nếu dồn hết về một điểm trường tập trung mà không tính phương án hỗ trợ đi lại, bán trú, thì việc sắp xếp sẽ phản tác dụng
Từ năm 2017 - 2018, thực hiện Nghị quyết 18 và 19 của Trung ương về sắp xếp đơn vị sự nghiệp công lập, nhiều địa phương đã rút ra bài học sau khi tiến hành sáp nhập. Không ít nơi phải tạm dừng hoặc thậm chí tách lại trường đã sáp nhập vì không phù hợp thực tiễn địa bàn.
Tại Nghệ An, giai đoạn 2020 - 2025, toàn tỉnh sáp nhập 31 trường và giảm 200 điểm trường lẻ. Theo đánh giá của Sở GD-ĐT Nghệ An, việc hợp nhất giúp tăng hiệu quả quản lý, tinh giản biên chế, tránh đầu tư dàn trải. Khó khăn lớn nhất nằm ở tâm lý phụ huynh và điều kiện đưa đón con đến điểm chính cách xa nơi ở.
Ông Thái Văn Thành, Giám đốc Sở GD-ĐT Nghệ An, phân tích khó khăn: “Quỹ đất hạn chế, kinh phí đầu tư xây trường lớp tập trung không đảm bảo. Một số nơi sáp nhập mang tính cơ học, chủ yếu tổ chức bộ máy, nhưng học sinh vẫn học tại điểm cũ, dẫn đến quản lý khó khăn, hoạt động chuyên môn bị ảnh hưởng”.
Theo một giáo viên ở Yên Bái, việc sáp nhập trường học không thể chỉ nhìn vào con số giảm đầu mối. Ở miền núi, một điểm trường cách trường chính vài cây số nhưng là đường dốc, đi bộ mất hơn một giờ. Nếu chỉ gom lại để báo cáo là đã giảm bao nhiêu trường, thì người chịu thiệt đầu tiên sẽ là học sinh nhỏ tuổi. Nếu dồn hết về một điểm trường tập trung mà không tính phương án hỗ trợ đi lại, bán trú, thì việc sắp xếp sẽ phản tác dụng.
Liên quan tới việc sắp xếp mạng lưới trường lớp sau khi các địa phương hoàn tất sáp nhập đơn vị hành chính, Bộ GD-ĐT nhấn mạnh, việc sắp xếp trường lớp phải đi cùng nguyên tắc “tinh gọn nhưng không cơ học”. Mọi phương án đều phải dựa trên điều kiện thực tế địa bàn, khoảng cách đi lại, mật độ dân cư và sự đồng thuận của người dân, đặc biệt là quyền học tập của học sinh vùng khó khăn.
- Ông Thái Văn Tài, Vụ trưởng Vụ Giáo dục phổ thông (Bộ GD-ĐT) cho biết: "Thông điệp của Bộ rất rõ ràng, đó là sắp xếp hệ thống trường học để phục vụ người học tốt hơn chứ không phải chỉ để giảm đầu mối. Việc sắp xếp phải gắn với mục tiêu nâng cao chất lượng giáo dục, bảo đảm quyền học tập của trẻ em, không để vùng nào, đối tượng nào bị thiệt thòi".
Có thể nói, sắp xếp mạng lưới trường lớp không chỉ là hợp nhất trên giấy, mà phải giúp học sinh học trong điều kiện tốt hơn, giáo viên yên tâm, hệ thống giáo dục hiệu quả, chứ không đánh đổi bằng quãng đường xa hay gánh nặng cho phụ huynh. Khi tinh gọn đi kèm chất lượng, sáp nhập mới thực sự có ý nghĩa”.
Theo Thu Hằng (vov.vn)
